کتاب امیرکبیر نوشتۀ عباس اقبال آشتیانی، سرگذشت‌نامه میرزا محمدتقی‌ خان فراهانی معروف به امیرکبیر، که از جمله چهره‌های مهم و تاثیرگذار در تاریخ چند صد سال گذشته ایران محسوب می‌شود را روایت می‌کند.امیرکبیر به دلیل شایستگی و تلاش خود از سطوح پایین جامعه به صدر اعظمی دربار قاجار رسید و سعی کرد در روزگار حضورش در منسب صدراعظمی با انجام کارهایی از جمله تاسیس مدرسه دارالفنون و یا مبارزه با فتنه بابیت و بهایی‌گری به ایران ویران‌ شده عصر قاجار کمک کند.امیرکبیر که صحنه شهادتش در حمام فین کاشان، بین عموم مردم ایران شناخته‌ شده است، به مدت سه سال و سه ماه در سمت صدراعظمی ناصرالدین شاه فعالیت کرد و در نهایت به دلیل بدخواهی و کینه دشمنانی چون میرزا آغاسی یا دیگر رجال بی‌لیاقت قاجاری، ‌به دستور ناصرالدین شاه، کشته شد.اقبال آشتیانی در کتاب پیش رو، با روایت و لحنی تاریخی، اتفاقات عصر قاجاریه از زمان محمدشاه تا پایان زندگی امیرکبیر را روایت کرده است.در بخشی از کتاب امیرکبیر می‌خوانیم:محمدخان امیرنظام زنگنه پسر حاجى على‌خان و از فرزندزادگان شیخ‌على‌خان زنگنه وزیر شاه سلیمان صفوى است. محمدخان در ایام نیابت سلطنت عباس‌میرزا از کرمانشاه به تبریز آمد و در سلک ملازمان او داخل شد و چون مردى کافى و دانا بود روز به روز در خدمت ولیعهد ترقى کرد و مورد ستایش و توجه او قرار گرفت تا آن‌جا که عباس‌میرزا او را به امارت نظام کل عساکر آذربایجان برگزید و امیرنظام در دوره دوم جنگ‌هاى ایران و روس در خدمت ولیعهد مصدر خدمات مهم گردید و به شرحى که دیدیم در مأموریت به پطرزبورگ (از شوال 1244 تا رمضان 1245) به معیت خسرو میرزا و سفر به ایروان (رجب 1253) به همراهى ناصرالدین میرزا ریاست واقعى نمایندگان ایران با او بود و از هر دو مأموریت که در اولى امیرکبیر به سمت مستوفى نظام و در دومى با مقام وزارت نظام التزام خدمت او را داشت با توفیق و نیکنامى به ایران برگشت و قدر و عزتش افزون گردید.یک سال بعد از آن‌که محمدخان امیرنظام از سفر پطرزبورگ برگشته بود چون عباس‌ میرزا نایب‌السلطنه از طرف فتحعلى‌شاه مأمور نظم ولایات شرقى ایران و سرکوبى طاغیان آن حدود شد اداره امور آذربایجان یکسره در کف کفایت امیرنظام قرار گرفت و در تمام مدتى که نایب‌السلطنه در آن حدود بود (از سال 1246 تا 1249) محمدخان امیرنظام آذربایجان را به خوبى اداره مى‌کرد و پیوسته اسلحه و سپاه از این ایالت به مشرق ایران به خدمت ولیعهد مى‌فرستاد و از او و از وزیرش میرزاابوالقاسم قائم‌ مقام دستور مى‌گرفت و اوضاع حوزه محوله به خود را مرتباً به اطلاع ایشان مى‌رساند و اگرچه اسم حکومت آذربایجان و نیابت از عباس‌ میرزا با فریدون‌ میرزا پسر پنجم او بود لیکن زمام واقعى کارها را امیرنظام در دست داشت و عباس‌میرزا در این باب او را مختار مطلق ساخته بود.